Ngày 16/2/1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 20 "Quy định chế độ hưu bổng, thương tật và tiền tuất tử sĩ". Đây là văn bản pháp quy đầu tiên khẳng định vị trí quan trọng của công tác thương binh, liệt sỹ và sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đến thương binh, bệnh binh và gia đình liệt sỹ.
Tháng 6/1947, đại biểu của Tổng bộ Việt Minh, Trung ương Hội phụ nữ Cứu quốc, Trung ương Đoàn thanh niên Cứu quốc, Cục Chính trị quân đội quốc gia Việt Nam, Nha Thông tin Tuyên truyền và một số địa phương đã họp tại Đại Từ (Bắc Thái) để bàn về công tác thương binh, liệt sỹ, nhất trí chọn ngày 27 tháng 7 là ngày "Thương binh toàn quốc". Sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, theo Chỉ thị 223 ngày 8/7/1975 của Ban Bí thư Trung ương Đảng, từ năm 1975, ngày 27 tháng 7 hằng năm chính thức trở thành "Ngày Thương binh - Liệt sỹ" của cả nước.
Vào dịp này hằng năm, trên khắp cả nước, nhiều hoạt động đền ơn đáp nghĩa được các cấp ủy đảng và chính quyền, các ngành, đoàn thể, tổ chức và đông đảo nhân dân thực hiện. Kỷ niệm Ngày thương binh, liệt sỹ năm nay diễn ra trong bối cảnh cả nước ta vừa thực hiện công cuộc "sắp xếp lại giang sơn", tinh gọn tổ chức bộ máy từ Trung ương đến cơ sở và đặc biệt chuyển sang thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.
Chính sách chăm lo người có công luôn được quan tâm và tiếp tục thể chế hóa. Một trong những hoạt động trọng tâm ở cấp Trung ương, đó là Chính phủ sẽ xem xét, ban hành Nghị định thay thế Nghị định quy định chi tiết Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng, Nghị định điều chỉnh chế độ trợ cấp hằng tháng đối với thanh niên xung phong đã hoàn thành nhiệm vụ trong kháng chiến giai đoạn 1965-1975. Thủ tướng Chính phủ cũng đã yêu cầu việc xóa nhà tạm, nhà dột nát cho người có công, thân nhân, gia đình liệt sỹ hoàn thành trước ngày 27/7/2025 để tỏ lòng tri ân sâu sắc trước sự hy sinh, cống hiến của các anh hùng liệt sỹ, những người có công với cách mạng bằng những việc làm thiết thực, cụ thể. Song song với hoàn thiện thể chế, việc hỗ trợ về nhà ở cho người có công với cách mạng tiếp tục là trọng tâm triển khai, với sự vào cuộc của các bộ, ban, ngành Trung ương và địa phương.
Cùng với cả nước, thành phố Hà Nội xác định công tác chăm sóc gia đình thương binh, liệt sỹ và người có công với cách mạng là trách nhiệm, tình cảm và vinh dự. Các cấp ủy đảng, chính quyền trên địa bàn Thành phố đã tích cực triển khai và thực hiện có hiệu quả các phong trào chăm sóc thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sỹ và người có công với nhiều hoạt động cụ thể, thiết thực, bằng những việc làm trách nhiệm, nghĩa tình. Trong 6 tháng đầu năm, Thành phố đã tiếp nhận và giải quyết 4,3 nghìn hồ sơ hưởng chế độ ưu đãi người có công và thân nhân người có công. Các Trung tâm Nuôi dưỡng và Điều dưỡng người có công Thành phố đã triển khai thực hiện điều dưỡng tập trung với 8.043 lượt người có công với tổng kinh phí 6 tháng đầu năm là 2.237 tỷ đồng. Bên cạnh đó, trong tháng 6/2025 để không bị gián đoạn khi các đơn vị hành chính mới chính thức hoạt động theo mô hình chính quyền địa phương 02 cấp, Thành phố đã thực hiện tạm ứng kinh phí chi trả trợ cấp ưu đãi tháng 6 và tháng 7/2025 cho người có công và thân nhân đang hưởng trợ cấp hàng tháng để đảm bảo việc chi trả được ổn định.
Năm 2025, toàn thành phố dự kiến vận động Quỹ "Đền ơn, đáp nghĩa" đạt gần 22 tỷ đồng; tặng 1.102 sổ tiết kiệm "Tình nghĩa" (mức sổ tiết kiệm thấp nhất 3 triệu đồng); tu sửa, nâng cấp 28 công trình ghi công liệt sỹ; hỗ trợ tu sửa, nâng cấp nhà ở cho 149 hộ người có công. Thành phố phấn đấu 100% hộ người có công có mức sống cơ bản ổn định bằng hoặc cao hơn mức sống trung bình của nhân dân nơi cư trú. 100% Mẹ Việt Nam anh hùng được chăm sóc chu đáo về đời sống vật chất và tinh thần, bảo đảm có cuộc sống tốt nhất.
Thành phố Hà Nội tổ chức nhiều hoạt động mang tính nhân văn sâu sắc, cụ thể như: Thăm hỏi, tặng quà Mẹ Việt Nam anh hùng, thương bệnh binh, thân nhân liệt sỹ, người có công; khám, tư vấn, cấp phát thuốc miễn phí cho các đối tượng chính sách; tổ chức lễ dâng hương, thắp nến tri ân tại các nghĩa trang liệt sỹ, nhà bia tưởng niệm. Trong đó, thực hiện đồng loạt 02 hoạt động "Lễ thắp nến tri ân các Anh hùng liệt sỹ" cấp thành phố được tổ chức lúc 19 giờ ngày 26/7 tại Nghĩa trang Liệt sỹ thành phố Hà Nội, đồng thời tổ chức đồng loạt tại 126 xã, phường, thị trấn. Phong trào "Ngày Chủ nhật xanh", tổng vệ sinh môi trường, chỉnh trang các nghĩa trang liệt sỹ và nhà bia tưởng niệm sẽ được phát động vào lúc 7 giờ ngày 20/7. Các hoạt động thiết thực này nhằm thể hiện trách nhiệm, tình cảm của các cấp, ngành, cơ quan, đơn vị và các tầng lớp nhân dân đối với việc thực hiện chính sách ưu đãi với người có công, hướng đến mục tiêu quan tâm tốt hơn đến đời sống, vật chất tinh thần người có công, đảm bảo chính sách an sinh xã hội trên địa bàn Hà Nội.
Kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sỹ (27/7/1947 -27/7/2025), thế hệ hôm nay và mai sau sẽ ghi nhớ và ngân vang mãi "Bài ca không quên"; xin gửi lời tri ân sâu sắc tới các bậc cách mạng tiền bối, các anh hùng liệt sỹ, thương binh, gia đình liệt sỹ, người có công, những người đã "gửi trọn đời cho tất cả"; nguyện đoàn kết một lòng, đem tài trí, sức lực phụng sự đất nước, phục vụ nhân dân, đưa đất nước tiến vào kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng./.